بررسی ترکیبات مؤثره و خواص آنتی اکسیدانی اسانس گیاه دارویی زیره سبز (cuminum cyminum l) بومی استان یزد

مقدمه: ایران از غنی ترین مناطق دنیا از حیث تعداد و تنوع گیاهان دارویی می باشد و زیره سبز جزء گیاهان دارویی مهم و اقتصادی کشورمان به شمار می رود که دارای خواص درمانی از قبیل ضد تشنج، ضد صرع، تقویت کننده معده، ادرار آور، ضد نفخ و سوء هاضمه می باشد. هدف این پژوهش، شناسایی و تعیین درصد ترکیبات تشکیل دهنده و خواص آنتی اکسیدانی اسانس بذر این گیاه بومی ارزشمند استان یزد می باشد. روش بررسی: در این مطالعه آزمایشگاهی، بذرهای زیره سبز کوه های جنوب غربی بهاباد استان یزد به روش تقطیر با آب(دستگاه کلونجر) اسانس گیری شدند. جداسازی وشناسایی ترکیبات با استفاده از روش های کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی انجام شد. خواص آنتی اکسیدانی اسانس بذر به روش تخریب رادیکال های آزاد سنجیده شد و برای اندازه گیری مقدار کل ترکیبات فنولی از روش follin- ciocalteu استفاده گردید. نتایج: مواد عمده تشکیل دهنده اسانس بذر زیره سبز پروپانول(9/26%) و بنزن متانول(4/25%) و فنیل بتانول(49/16%) و گاماترپنین(04/13%) می باشد. خواص آنتی اکسیدان میزان ic50 49/1 میکروگرم بر میلی لیتر اسانس و همچنین میزان ترکیبات فنولی با 22/90 میلی گرم گالیک اسید بر گرم اسانس تشخیص داده شد. نتیجه گیری: پروپانول که بیشترین ترکیب تشکیل دهنده اسانس بود کاربردهای مهمی در صنایع و داروسازی دارد. نتایج این مطالعه با حاکی از برتری خواص آنتی اکسیدانی زیره سبز بومی استان یزد در مقایسه با نتایج مطالعات پیشین در همین زمینه در مناطق دیگر دارد.